زردی نوزادان شایع ترین بیماری است که برای بسیاری از والدین نگرانی هایی را به وجود می آورد. عامل اصلی زردی در بدن نوزادان ماده ای به نام بیلی روبین (bilirubin)است که در خون همه مردم صرفنظر از سن وجود دارد.

زمانی که سلول های بدن از بین می روند خصوصا سلول های خونی به بیلی روبین تبدیل می شوند که معمولا کبد آنها را از خون جمع آوری کرده و از طریق مدفوع بدن دفع می کند. این نوع  زردی را زردی فیزیولوژیک می نامند و معمولا در دومین یا سومین روز زندگی نوزاد تا حدودا دو هفته بعد از تولد ظاهر می شود.

زردی نوزادان هم به همین منوال در روزهای اول تولدشان افزایش می یابد. به عبارتی خون دوره جنینی در بدو تولد باید از بین برود و خون جدیدی ساخته شود، اما نکته اینجاست که در چند روز اول زندگی حجم زیادی از خون از بین می رود و تبدیل به بیلی روبین می شود. از طرفی ممکن است کبد ظرفیت دفع این حجم زیاد بیلی روبین را نداشته باشد و به همین دلیل مقداری از آن در بدن جمع می شود. این همان زردی نوزادان است. اگر از عدد 10 بالاتر برود باعث ایجاد علائمی در بدن نوزاد می شود. این علائم عبارتند از:

• پوست و سفیدی چشم نوزاد زرد می شود
• نوزاد بی‌حال و بیمار است و یا بیدار کردن او سخت می شود.
• نوزاد وزن گیری ندارد و به خوبی غذا نمی خورد.
• تغییر رنگ مدفوع
• گریه زیاد نوزاد و…

زردی نوزادان چطور درجه بندی می شود؟

زردی نوزادان تا عدد 25 محاسبه می شود. به طور کلی زردی ۱۳ به بالا جز زردی هایی با درجه بالا است. زردی بین ۱۷ تا ۲۰ خطرناک است و بیشتر از ۲۰ باید در بیمارستان بستری شود و آخرین و شدیدترین زردی درجه ۲۵ است. البته میزان خطرناک بودن درجه زردی در نوزادان بستگی به وزن آنها در بدو تولد دارد. برای مثال در نوزادی با وزن ۳.۵ یا ۴ کیلوگرم که پس از ۹ ماه کامل به دنیا آمده، میزان بیلی روبین 12 طبیعی است. اما برای نوزادی که با وزن ۲ کیلوگرم و نارس به دنیا آمده و میزان بیلی روبینش بین ۱۱ تا ۱۴ باشد، این میزان خطرناک است و باید درمان شود. به علاوه اینکه اگر میزان بیلی روبین از ۲۰ بالاتر برود عوارض جبران ناپذیری مانند کم شنوایی، کاهش هوش و عقب ماندگی به همراه خواهد داشت.

البته عواملی هم وجود دارد که باعث تشدید زردی نوزادان می شود، علیرضا شکراييان پزشک عمومی کلینیک درمان در منزل دم در این باره توضیح می دهد: اولین عاملی که باعث تشدید زردی در نوزادان می شود گرما است. بسیاری از خانواده ها برای جلوگیری از سرماخوردن نوزاد دمای خانه را افزایش می دهند و گاهی به بالای 30 درجه می رسانند. بهترین دمای محیط برای نوزادان بین 26 تا 27 درجه است و خانواده ها خیالشان راحت باشد به این دما نوزاد سرما نمی خورد.

درمان زردی نوزاد با تغذیه مناسب

او با تاکید بر تاثیر تغذیه مناسب بر کاهش زردی کودکان ادامه داد: شیر خوردن مناسب نوزاد از افزایش زردی جلوگیری می کند. هرچند شیر مادر برای بهبود زردی مناسب است اما اگر مادر مجبور به استفاده از شیر خشک باشد هم مانعی وجود ندارد؛ چرا که تغذیه مناسب نوزاد مهم است.

دکتر شکراییان در پاسخ به این سوال که اگر با تغذیه مناسب نوزاد، زردی از بین نرفت چه راهکاری وجود دارد، گفت: در صورتی که با تغذیه مناسب زردی نوزاد از بین نرود خانواده باید از دستگاه فتوتراپی استفاده کند. این دستگاه ها با لامپ های فلورسنت طراحی می شدند، اما در حال حاضر از لامپ های ال ای دی استفاده می شود که یک نور آبی نزدیک به بنفش را تولید می کند. لامپ های فتوتراپی  در محدوده طول موج 420 تا 474 نانومتر، منتشر می کنند که در برخورد با پوست باعث می شود، بیلی روبین تبدیل به یک ماده تیره رنگ و سیاه رنگ شده و از طریق مدفوع نوزاد دفع شود.

زردی نوزاد از ظاهر آنها مشخص است

این پزشک عمومی در ادامه اضافه کرد: زردی نوزاد در ظاهر او مشخص می شود، به ترتیب سفیدی چشم و صورت زرد می شوند و پس از آن سینه و شکم و در انتها دست و پا زرد خواهند شد. اگر زردی تنها در صورت نوزارد دیده شود، معمولا زردی خفیف است اما اگر این زردی روی شکم نوزاد باشد حتما باید به آزمایشگاه و پزشک مراجعه شود.

وی همچنین افزود: معمولا زمانی که نوزاد گریه می کند یا گرمش است سطح پوست قرمز می شود و زردی به راحتی قابل تشخیص نخواهد بود. بنابراین بهترین موقع برای معاینه زردی نوزاد زمانی است که نوزاد خواب باشد. به این صورت که انگشت خود را روی پوست نوزاد بگذارید و کمی فشار دهید وقتی انگشت خود را از روی سطح پوست برمی دارید به رنگ پوست توجه کنید که آیا زردی می بینید یا نه. همچنین می توانید این کار را با کف دست و پای نوزاد انجام دهید و رنگ قابل مشاهده را با سینه و شکم مقایسه کنید. در صورتی که سینه و شکم نسبت به کف پا زرد تر باشد یعنی کودک زردی دارد.

درمان زردی نوزاد با فتوتراپی چند روز زمان می برد؟

او در پاسخ به این سوال که هر نوزاد چند روز باید داخل دستگاه فتوتراپی قرار بگیرد توضیح داد: روند در نوزادان مختلف، متفاوت است اما در 80 درصد موارد دو روز تا یک هفته در دستگاه ماندن باعث بهبود نوزاد می شود و میزان زردی به زیر 10 می رسد. مواردی هم به ندرت وجود دارد که زردی نوزادان در دستگاه از بین نمی رود و گاهی مجبور به تعویض خون نوزاد می شوند. اما در حال حاضر با توجه دستگاه های جدید و پیشرفته حدود 97 درصد  نوزادان با همین دستگاه ها درمان می شوند.

متخصص دستگاه فتوتراپی افزود: برای استفاده از دستگاه فتوتراپی باید برخی موارد توجه داشته باشند. برخی از دستگاه ها ممکن است دما سنج نداشته باشند، درصورت گرم بودن محیط خانه دمای داخل دستگاه با وجود روشن بودن لامپ ها به شدت افزایش یابد و باعث تعریق نوزاد و از دست رفتن آب بدن او می شود. این دستگاه عوارض منفی بر بدن نوزادان ندارد و فقط خانواده ها باید به یاد داشته باشند که نوزاد را بدون لباس و فقط با پوشک و چشم بند داخل دستگاه قرار دهند.

درمان زردی نوزادان را جدی بگیرید

او در انتها تاکید کرد: البته با همه این شرایط خانواده ها نباید زردی نوزاد را به دلیل شایع بودن آن، پشت گوش بیاندازند، بلکه باید درمان آن را جدی بگیرند. ممکن است زردی پایین باشد و با رعایت چند نکته ساده نوزاد درمان شود یا برعکس گاهی خانواده تصور می کند زردی کودک پایین است اما بعد از انجام آزمایش متوجه می شوند که زردی نوزاد خیلی بالاست. بنابراین بهترین و مطمئن ترین عملکرد در بدو تولد کودک انجام آزمایش زردی است تا در صورت نیاز از دستگاه فتوتراپی استفاده شود.

پیشرفت تکنولوژی باعث شد دستگاه فتوتراپی برای استفاده در منزل هم طراحی شوند. امروزه میزان اثر بخشی این دستگاه ها کاملا به اثبات رسیده است. از آنجایی که قیمت خرید دستگاه فتوتراپی بسیار بالاست، مرکز درمان در منزل دم امکان اجاره دستگاه های مختلف فتوتراپی در منزل را برای شما عزیزان فراهم کرده است. جهت دریافت اطلاعات بیشتر تنها کافیست با شماره 64064_021 تماس بگیرد یا از طریق

مرکز درمان در منزل دم جهاد دانشگاهی با خیال راحت دستگاه مورد نیاز خود را با توجه به تجویز پزشک اجاره کنید.