چاقی کودکان و نوجوانان به یک چالش اساسی در عصر حاضر تبدیل شده و به سرعت رو به افزایش است. متغییرهای بسیاری در به وجود آمدن این مشکل نقش دارند که به نظر می رسد مهمترین آنها مصرف غذاهای پرکالری با ظاهر جذاب و فرهنگ رفتاری خانواده باشد.

چاقی کودکان و نوجوانان برای نظام سلامت کشور، زنگ خطر مهمی است چرا که به احتمال زیاد این کودکان در آینده، بزرگسالان چاق خواهند بود. حسن محمدی معاون تربیت بدنی و سلامت آموزش و پرورش شهر تهران در این باره می گوید: حدود ۴۰ درصد دانش‌آموزان پایتخت دارای اضافه وزن و چاقی هستند. این موضوع قطعا پیامدهای نامطلوبی مانند افزایش ابتلا به دیابت نوع ۲، اختلالات چربی خون، کبد چرب، پرفشاری خون، آسم، مشکلات تنفسی و بیماری‌های قلبی_عروقی را به همراه دارد.

چاقی کودکان می تواند پیامد های روانی به همراه داشته باشد

دکتر بهداد قریب متخصص بیماری های کودکان در این باره اظهار داشت: در گذشته تصور بر این بود که چاقی کودکان نشان دهنده سلامت آنها است، اما اکنون می بینیم که به یک معضل تبدیل شده است. هرچند که نمی توان پیش بینی کرد در آینده نیز این چالش به چه سمت و سویی خواهد رفت اما دست کم می توان گفت کنترل چاقی و اضافه وزن در این سنین از اهمیتی زیادی برخوردار است و والدین باید به آن توجه کنند.

دکتر قریب در گفتگو با دم خاطر نشان کرد: چاقی در کودکان و حتی نوجوانان می تواند پیامد های روانی بسیاری برای آنان ایجاد کند. بچه هایی که نسبت به همسن و سال های خود جثه بزرگ تری دارند، از سمت اطرافیان و دوستان خود تحت فشار قرار می گیرند. برای مثال انتظارات اطرافیان نسبت به جثه بزرگ آنها تعیین می شود نه سن‌شان؛ در حالی که مغز کودک هنوز به رشد کاملی نرسیده است. از طرفی دیگر در مدرسه به دلیل همین جثه بزرگ تر از گروه های همسن خود طرد می شوند.

والدین از غذا انتظار معجزه دارند!

دکتر قریب در گفتگو با دَم ضمن اشاره به اینکه چاقی کودکان به رفتار خانواده بستگی دارد، تاکید کرد: والدین معمولا از غذا انتظار معجزه دارند و سعی می کنند با تغذیه کودک را شاد کنند. از طرفی اطرافیان در تغذیه کودک مداخله می کنند. برای مثال اگر وزن کودک کم باشد، مادر بازخواست می شود. در صورتی که همین کم بودن وزن کودک می تواند متاثر از عوامل پزشکی باشد.

این متخصص کودکان همچنین افزود: این فرهنگ که می خواهیم مهربانی و دوست داشتن را با غذا دادن به کودک نشان دهیم در میان ما جا افتاده است. حتی والدین جایزه ها و پاداش های غذایی به کودکان می دهند تا بتوانند آنها را کنترل کنند. تنقلات ناسالم مانند پفک، چیپس، شیرینی خامه ای و… بدترین نوع ترکیب غذایی هستند که والدین در اختیار فرزندانشان قرار می دهند.

آبمیوه شکم بچه را پر می کند

وی همچنین خاطر نشان ساخت: بچه ها از رفتار والدین خود تقلید می کنند. بنابراین وقتی در خانه ای نوشابه جزء نوشیدنی های والدین در هر وعده غذایی است نمی توان از کودک انتظار داشت که نوشابه نخواهد، او هم به خوردن نوشابه عادت خواهد کرد. یکی از بدترین عادت های والدین این است که اگر کودک مریض شود به او آبمیوه های کارخانه ای می دهند که این محصولات هیچ فایده ای ندارند. حتی آب میوه های طبیعی هم فقط شکم کودک را پر می کند و جلوی اشتهای او را می گیرد.\

کودکان نیاز به رژیم سفت و سخت ندارند

دکتر قریب در پاسخ به این سوال که آیا کودکان برای کاهش وزن حتما باید رژیم سفت و سخت بگیرند، گفت: کودکان نیاز به رژیم سفت و سخت ندارند چراکه تغییر رفتار ناگهانی در کودکان امکان پذیر نیست. از طرفی با سرزنش و سرکوفت زدن نمی توان از کودک خواست که کمتر غذا بخورد یا انتظار اراده برای کاهش وزن از او داشت. بلکه باید عادت های غذایی در خانواده تغییر کند تا به تدریج روی کودک تاثیر بگذارد.

او افزود: کاهش وزن در بین کودکان و حتی نوجوانان موضوع حساسی است که حتما باید با مشورت پزشک و متخصص تغذیه صورت بگیرد چرا که متخصصان نسبت به سنین رشد و نیازهای بدن کودکان و نوجوانان و شرایط فیزیولوژیک آنها توصیه‌های غذایی ارائه می‌دهند.

راه حل هایی برای مقابله با چاقی کودکان

برای مقابله با چاقی در کودکان، ترکیبی از آگاهی و تلاش مستمر والدین و کودک موردنیاز است. با ایجاد عادات غذایی سالم و داشتن تحرک کافی، می‌توان اضافه‌وزن کودکان را از بین برد.

راه‌حل‌هایی برای کمک به کودکان برای مقابله با چاقی و داشتن وزن مناسب :

• اصول تغذیه را بیاموزید.

بسیاری از والدین به‌جای توجه به ارزش تغذیه‌ای مواد خوراکی از تبلیغات و آگهی‌های تجاری پیروی می‌کنند. یادگیری اصول تغذیه به والدین امکان می‌دهد برای تغذیه فرزندشان انتخاب‌های درست و هوشمندانه داشته باشند و از اشتباهات آن‌ها درزمینه تغذیه کاسته می‌شود.

• عادات غذایی خانواده را تغییر دهید.

عادات غذایی سالم در خانواده ایجاد کنید. وقتی همه اعضای خانواده عادت به خوردن غذاهای سالم و انجام فعالیت‌های بدنی داشته باشند، کودکان نیز مجبور به همراهی با آن‌ها می‌شوند. کودکان با مشاهده رفتار و عملکرد والدین رفتار درست و مناسب را می‌آموزند.

• کودکان را به داشتن فعالیت بدنی تشویق کنید.

به فرزند­تان اجازه دهید بیشتر در محیط بیرون از خانه بازی کند. داشتن تحرک و فعالیت بدنی برای رشد کودکان ضروری است. می‌توانید همراه فرزندتان در بازی‌های فیزیکی شرکت کنید و اوقات خوبی را کنار هم بگذرانید.

• درمورد تغذیه‌تان آگاهانه رفتار کنید.

لازم نیست تبدیل به «پلیس غذا» شوید و ممنوعیت‌های زیادی را درباره غذاهای مضر و چاق‌کننده اعمال کنید. ممنوعیت بیش‌ازحد کودکان را نسبت به غذای منع‌شده حریص‌تر و مشتاق‌تر می‌کند. نکته اصلی رعایت حد اعتدال است.

• با فرزندتان درمورد احساساتش گفتگو کنید.

اگر فرزندتان چاق است، به او کمک کنید به‌جای خوردن افراطی غذا با احساساتش کنار بیاید. از اظهارنظرهای منفی که باعث رنجش و آزار کودک می‌شود، حتی اگر با حسن‌نیت گفته شود، خودداری کنید.

مرکز درمان در منزل دم 

شایان ذکر است مرکز خدمات تخصصی درمان در منزل (دَم) سازمان جهاد دانشگاهی علوم پزشکی تهران از سال ۱۳۷۸ با مجوز وزارت بهداشت فعالیت خود را آغاز کرد. خدمات این مرکز عبارت است از:

• ویزیت پزشک عمومی و متخصص
• خدمات توانبخشی از جمله فیزیوتراپی، کاردرمانی، گفتاردرمانی، ماساژ درمانی
• خدمات پرستاری و تزریقات، انجام تست کرونا و نمونه گیری و آزمایش
• اجاره تجهیزات پزشکی
• رادیولوژی و سونوگرافی
• دندانپزشکی در منزل
• بینایی و شنوایی سنجی
• مراقبت از بیمار و سالمند
• خدمات ICU در منزل
• فوتوتراپی
• ترمیم زخم و پانسمان
• صدور گواهی فوت به صورت شبانه روزی

شهروندان تهرانی در صورت نیاز به دریافت خدمات درمانی مذکور یا ویزیت متخصص تغذیه در منزل کافی است با شماره تلفن ۶۴۰۶۴_۰۲۱ تماس حاصل فرمایید و یا به آدرس اینترنتی  www.dam.clinic مراجعه نمایید.